خرما در ایران
سرانه مصرف خرما در ایران ۷ کیلوگرم است که میانگینی از مصرف سرانه ۲۵ کیلوگرمی استان‌های جنوبی و ۱ کیلوگرمی سایر استان‌ها می‌باشد. سرانه مصرف خرمای ایران ۴ کیلوگرم است. این در حالی است که سرانه مصرف خرما در عربستان ۱۳ کیلوگرم و در مصر ۱۶ کیلوگرم است.
در ایران به‌طور سالانه، ۱ میلیون تن خرما تولید می‌شود که عمده مصرف داخلی آن در ماه رمضان صورت می‌گیرد. از لحاظ میزان تولید خرما منطقه جنوب استان کرمان با تولید ۱۸۱ هزار و ۸۰۰ تن خرما بیشترین میزان تولید در کشور را داراست. سایر مناطق استان کرمان هم تولیدی در حد ۱۱۷ هزار و ۶۰۰ تن را دارا هستند بعد از استان کرمان استان سیستان و بلوچستان با تولید ۱۷۸ هزار و ۱۹۹ تن رده دوم تولید خرمای کشور را در اختیار دارد، سپس به ترتیب استان خوزستان با ۱۴۴ هزار تن، استان بوشهر با ۱۴۲ هزار تن، استان فارس با ۱۳۸ هزار تن، استان هرمزگان با ۱۲۵ هزار تن، با هفت هزار و پانصد تن و… در رده‌های بعدی تولید خرمای کشور قرار دارد.
از میان محصول خرمای هر سال ایران، ۱۰ درصد برای صادرات به کشورهای دیگر اختصاص می‌یابد، ۵۰ درصد به مصرف داخلی می‌رسد و ۴۰ درصد هم در مراحل مختلف برداشت محصول، ضایع‌شده و از بین می‌روند.
نخل در روستای متروکه پشکر بهبهان
درخت خرمای کبکاب
خرمای پیارم
ارقام خرمای ایران
یکی از مهمترین عوامل که می‌تواند در بهبود کیفیت و اصول و در نتیجه رونق دادن به صنعت خرما در جهان مؤثر باشد، استفاده از گونه‌های خرما برتر و تجاری است. در اسناد تاریخی که حدود ۲۰۰ سال قبل نوشته شده‌اند از ۲۵ رقم درخت خرما که در عراق و اطراف خرمشهر کشت می‌شده نام برده شده‌است که امروزه نیز به همان نام‌ها شناخته می‌شوند، اما آمارهای موجود نشان می‌دهند که بالغ بر ۳۰۰۰ رقم خرما در دنیا شناخته شده‌اند که بخش عمده ای از آن‌ها متعلق به ایران است، چنانچه از سه هزار رقم شناخته شده خرما در دنیا ۴۰۰ رقم آن متعلق به ایران است.
بیشتر این ارقام در ۶ استان خوزستان، هرمزگان، کرمان، بوشهر، فارس و سیستان و بلوچستان پراکنده شده‌اند که اسامی گونه‌های غالب ایران و منطقه کشت این گونه‌ها در زیر آمده‌است.
- خرمای پیارم در استان هرمزگان
- خرمای ربی در جیرفت، عنبرآباد و کهنوج
- خرمای سایر در استان خوزستان
- خرمای کروت در استان کرمان
- خرمای کلوته در جیرفت، عنبرآباد و کهنوج
- خرمای مضافتی درجیرفت، عنبرآباد و بم
- خرمای الینگی نیک‌شهر در استان سیستان و بلوچستان
- خرمای هلیله‌ای در جیرفت، عنبرآباد، کهنوج و بم
- خرمای شاهانی در استان فارس
- درخت خرمای کبکاب بهبهان
خرمای زاهدی در استان خوزستان، بوشهر و جنوب استان کرمان
- خرمای کبکاب در استان بوشهر
- خرمای مرداسنگ مناطق جنوبی استان کرمان (شهرستان جیرفت، شهرستان عنبرآباد، شهرستان کهنوج) و استان هرمزگان
- مهمترین گونه‌هایی که در ایران تولید می‌شوند را گونه سایر یا استعمران در خوزستان، گونه مضافتی در کرمان و بم، گونه زاهدی و پیارم در حاجی‌آباد هرمزگان و گونه کبکاب در دشتستان بوشهر تشکیل می‌دهد.
- ارقام بومی خرما در بلوچستان ایران: خرمای مضافتی، ربّی، شَکَری، حلیله، آبروگن، کَلَگی، چربان، حاشه‌ای، جوانداک، اشکنجک، پُپو، دِسکی، وردیوار، بَرنی، کلوت، مُلسی، کروچ، کونداک، کتمی
- ارقام بومی خرما در استان فارس: عمده اقلام خرامای فارس شاهانی، زاهدی (قصب)، کبکاب می‌باشد و سایر ارقام دیگر پیارم، خاصوئی، استعمران، برحی، دیری، گنتار، مجول، پنجه عروس، هلیله
خرمای شکری
- ارقام بومی خرمای بوشهر: قسب (زاهدی)، کبکاب، حاج باقری، برهی، بریمی، صمرون، شکر، سیسی، حلَو، سروری، زندنی، خشن خار، استک سرخو، مرسو، خاصویی، جمادی، بیرمی، تی رس، شهابی، لش، کندی، خنیزی، سمیلی، خضروی، گنتار، پنبه، شیخ عالی، زامردو، ده دارب، اهرمی، خاویزی، خاور، مکتی، شاخونی، مصلی، جوزی، غصاب و ردستی
- ارقام خرمای هرمزگان: خرمای پیارم، مرداسنگ، هلیلی، مضافتی، خاصویی، خنیزی، شاهانی، کریته، زرک و کلک سرخ.
- ارقام بومی خرما در غرب خوزستان: لیلوئی، برحی (گرد و ریز و با و شیرینی کمتری نسبت به ارقام دیگر)، زاهدی، دیری، اشکر و بریم، حلاوی، بلیانی، سویدانی، هداک، شکر، بنت السب، دگل زرد، خضراوی، استعمران (سعمرون)، بوبکی، چبچاب، مشتوم، جهرمی، عموبحری، دگل سرخ، فرسی، هدل، خصاب، حمراوی، حساوی، اسحاق، جوزی و گنتار، کبکاب (بسیار شیرین و ظاهری شیشه‌ای دارد).
- ارقام بومی خرما در کرمان:
- (در بم و نرماشیر) مضافتی، کروت، قندشکن (سنگ‌شکن)، ربی، خریک، هلیله‌ای
- (در جیرفت و عنبرآباد): خرمای مضافتی عالی مِهتِری، شِکَری (این دو از زودرس‌ترین گونه‌های خرما هستند که بیشتر مصرف محلی دارند)، کلوته (کلیته)، مرداسنگ (تنها خرمای طبع سرد دنیا)، هلیلی، خَنیزی، رُوغنی، شاهانی، زاهدی، خضراوی، رَبی، نگار (میوه‌هایی بسیار کشیده دارد)، گاردیال، قربانی، آجیلی
- ارقام بومی خرما در غرب کرمانشاه (قصر شیرین): زاهدی، ارزق، خضراوی، جعفری و اشرسی
- ارقام بومی خرما در ایلام: خضراوی، زاهدی، اشرسی و زیدی
آفت
از آفت‌های مهم خرما می‌توان به کرم میوه‌خوار خرما، سوسک کرگدنی خرما و زنجره خرما را نام برد.
خرما در ایران
سرانه مصرف خرما در ایران ۷ کیلوگرم است که میانگینی از مصرف سرانه ۲۵ کیلوگرمی استان‌های جنوبی و ۱ کیلوگرمی سایر استان‌ها می‌باشد. سرانه مصرف خرمای ایران ۴ کیلوگرم است. این در حالی است که سرانه مصرف خرما در عربستان ۱۳ کیلوگرم و در مصر ۱۶ کیلوگرم است.
در ایران به‌طور سالانه، ۱ میلیون تن خرما تولید می‌شود که عمده مصرف داخلی آن در ماه رمضان صورت می‌گیرد. از لحاظ میزان تولید خرما منطقه جنوب استان کرمان با تولید ۱۸۱ هزار و ۸۰۰ تن خرما بیشترین میزان تولید در کشور را داراست. سایر مناطق استان کرمان هم تولیدی در حد ۱۱۷ هزار و ۶۰۰ تن را دارا هستند بعد از استان کرمان استان سیستان و بلوچستان با تولید ۱۷۸ هزار و ۱۹۹ تن رده دوم تولید خرمای کشور را در اختیار دارد، سپس به ترتیب استان خوزستان با ۱۴۴ هزار تن، استان بوشهر با ۱۴۲ هزار تن، استان فارس با ۱۳۸ هزار تن، استان هرمزگان با ۱۲۵ هزار تن، با هفت هزار و پانصد تن و… در رده‌های بعدی تولید خرمای کشور قرار دارد.
از میان محصول خرمای هر سال ایران، ۱۰ درصد برای صادرات به کشورهای دیگر اختصاص می‌یابد، ۵۰ درصد به مصرف داخلی می‌رسد و ۴۰ درصد هم در مراحل مختلف برداشت محصول، ضایع‌شده و از بین می‌روند.
نخل در روستای متروکه پشکر بهبهان
درخت خرمای کبکاب
خرمای پیارم
ارقام خرمای ایران
یکی از مهمترین عوامل که می‌تواند در بهبود کیفیت و اصول و در نتیجه رونق دادن به صنعت خرما در جهان مؤثر باشد، استفاده از گونه‌های خرما برتر و تجاری است. در اسناد تاریخی که حدود ۲۰۰ سال قبل نوشته شده‌اند از ۲۵ رقم درخت خرما که در عراق و اطراف خرمشهر کشت می‌شده نام برده شده‌است که امروزه نیز به همان نام‌ها شناخته می‌شوند، اما آمارهای موجود نشان می‌دهند که بالغ بر ۳۰۰۰ رقم خرما در دنیا شناخته شده‌اند که بخش عمده ای از آن‌ها متعلق به ایران است، چنانچه از سه هزار رقم شناخته شده خرما در دنیا ۴۰۰ رقم آن متعلق به ایران است.
بیشتر این ارقام در ۶ استان خوزستان، هرمزگان، کرمان، بوشهر، فارس و سیستان و بلوچستان پراکنده شده‌اند که اسامی گونه‌های غالب ایران و منطقه کشت این گونه‌ها در زیر آمده‌است.
- خرمای پیارم در استان هرمزگان
- خرمای ربی در جیرفت، عنبرآباد و کهنوج
- خرمای سایر در استان خوزستان
- خرمای کروت در استان کرمان
- خرمای کلوته در جیرفت، عنبرآباد و کهنوج
- خرمای مضافتی درجیرفت، عنبرآباد و بم
- خرمای الینگی نیک‌شهر در استان سیستان و بلوچستان
- خرمای هلیله‌ای در جیرفت، عنبرآباد، کهنوج و بم
- خرمای شاهانی در استان فارس
- درخت خرمای کبکاب بهبهان
خرمای زاهدی در استان خوزستان، بوشهر و جنوب استان کرمان
- خرمای کبکاب در استان بوشهر
- خرمای مرداسنگ مناطق جنوبی استان کرمان (شهرستان جیرفت، شهرستان عنبرآباد، شهرستان کهنوج) و استان هرمزگان
- مهمترین گونه‌هایی که در ایران تولید می‌شوند را گونه سایر یا استعمران در خوزستان، گونه مضافتی در کرمان و بم، گونه زاهدی و پیارم در حاجی‌آباد هرمزگان و گونه کبکاب در دشتستان بوشهر تشکیل می‌دهد.
- ارقام بومی خرما در بلوچستان ایران: خرمای مضافتی، ربّی، شَکَری، حلیله، آبروگن، کَلَگی، چربان، حاشه‌ای، جوانداک، اشکنجک، پُپو، دِسکی، وردیوار، بَرنی، کلوت، مُلسی، کروچ، کونداک، کتمی
- ارقام بومی خرما در استان فارس: عمده اقلام خرامای فارس شاهانی، زاهدی (قصب)، کبکاب می‌باشد و سایر ارقام دیگر پیارم، خاصوئی، استعمران، برحی، دیری، گنتار، مجول، پنجه عروس، هلیله
خرمای شکری
- ارقام بومی خرمای بوشهر: قسب (زاهدی)، کبکاب، حاج باقری، برهی، بریمی، صمرون، شکر، سیسی، حلَو، سروری، زندنی، خشن خار، استک سرخو، مرسو، خاصویی، جمادی، بیرمی، تی رس، شهابی، لش، کندی، خنیزی، سمیلی، خضروی، گنتار، پنبه، شیخ عالی، زامردو، ده دارب، اهرمی، خاویزی، خاور، مکتی، شاخونی، مصلی، جوزی، غصاب و ردستی
- ارقام خرمای هرمزگان: خرمای پیارم، مرداسنگ، هلیلی، مضافتی، خاصویی، خنیزی، شاهانی، کریته، زرک و کلک سرخ.
- ارقام بومی خرما در غرب خوزستان: لیلوئی، برحی (گرد و ریز و با و شیرینی کمتری نسبت به ارقام دیگر)، زاهدی، دیری، اشکر و بریم، حلاوی، بلیانی، سویدانی، هداک، شکر، بنت السب، دگل زرد، خضراوی، استعمران (سعمرون)، بوبکی، چبچاب، مشتوم، جهرمی، عموبحری، دگل سرخ، فرسی، هدل، خصاب، حمراوی، حساوی، اسحاق، جوزی و گنتار، کبکاب (بسیار شیرین و ظاهری شیشه‌ای دارد).
- ارقام بومی خرما در کرمان:
- (در بم و نرماشیر) مضافتی، کروت، قندشکن (سنگ‌شکن)، ربی، خریک، هلیله‌ای
- (در جیرفت و عنبرآباد): خرمای مضافتی عالی مِهتِری، شِکَری (این دو از زودرس‌ترین گونه‌های خرما هستند که بیشتر مصرف محلی دارند)، کلوته (کلیته)، مرداسنگ (تنها خرمای طبع سرد دنیا)، هلیلی، خَنیزی، رُوغنی، شاهانی، زاهدی، خضراوی، رَبی، نگار (میوه‌هایی بسیار کشیده دارد)، گاردیال، قربانی، آجیلی
- ارقام بومی خرما در غرب کرمانشاه (قصر شیرین): زاهدی، ارزق، خضراوی، جعفری و اشرسی
- ارقام بومی خرما در ایلام: خضراوی، زاهدی، اشرسی و زیدی
آفت
از آفت‌های مهم خرما می‌توان به کرم میوه‌خوار خرما، سوسک کرگدنی خرما و زنجره خرما را نام برد.
ظروف بسته بندی خرما را بشناسید